آموزش جاوا اسکریپت برای مبتدی ها
سلام، به دوره آموزش جاوا اسکریپت برای مبتدی ها خوش آمدید. من علی طغانی هستم و می خوام طی یک سری مقاله کاربردی و تا حد امکان ساده و روان، جاوا اسکریپت مقدماتی (خصوصا قسمت هایی از زبان جاوا اسکریپت که استفاده از اون ها رایج هستش) رو خدمتتون آموزش بدم. خودم برای انجام این کار خیلی هیجان زده ام، امیدوارم که نتیجه کار شما رو هم هیجان زده کنه.
بسیار خوب روده درازی کافیه. برای شروع خیلی ساده و خلاصه وار به چهار تا سوال مهم می پردازیم. این سوال ها کمک می کنن تا شما به یک تصویر کلی (Big Picture) از جاوا اسکریپت دست پیدا کنید.
سوال اول : جاوا اسکریپت چیست؟
در حال حاضر، جاوا اسکریپت یکی از محبوب ترین و پر استفاده ترین زبان های برنامه نویسی دنیاست که خیلی سریع تر از زبان های برنامه نویسی دیگر در حال رشد و توسعه است. برای اینکه این حرفم رو به صورت مستند بهتون نشون بدم، شما رو به آمار سایت stackoverflow در همین زمینه که مربوط به سال 2019 هستش، ارجاع می دم.
برای مشاهده آمار تفصیلی،بهتره به سایت stackoverflow مراجعه کنید. علاوه بر این آمار، جالبه که بدونید امروزه کمپانی های بزرگی در دنیا مثل Netflix، PayPal، و Walmart تمامی برنامه های خود را با استفاده از زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت توسعه داده اند. شگفتانه تر اینکه طبق آمار ارائه شده در سایت glassdoor.com درآمد سالیانه یک برنامه نویس جاوا اسکریپت در آمریکا چیزی حدود 72 هزار دلار هستش. بنابراین با یادگیری زبان برنامه نویسی جاوا اسکریپت موقعیت های شغلی بسیار خوبی (حتی در ایران) شامل برنامه نویس Front-end، برنامه نویس Back-end، و برنامه نویس Full-stack (که هم Front-end بلد است و هم Back-end) پیش روی شماست.
سوال دوم : با جاوا اسکریپت چه کارهایی می توانیم انجام دهیم؟
برای مدت ها بود که جاوا اسکریپت فقط در مرورگرها و آن هم برای افزودن قابلیت های تعاملی به صفحات وب (شامل اسلایدر تصاویر، منوها، نمایش تایمر یا شمارنده معکوس، تصاویر متحرک و انیمیشن‌ها، تصاویر گرافیکی دو بعدی و سه بعدی، نقشه‌ها، پخش فایل‌های صوتی و ویدیویی، و خیلی چیزهای دیگه) استفاده می شد. آن روز ها بسیاری از برنامه نویس ها به زبان جاوا اسکریپت به دیده ی یک زبان اسباب بازی نگاه می کردند. اما امروزه با توجه به پشتیبانی جامعه بسیار عظیم توسعه دهندگان جاوا اسکریپت و نیز سرمایه گذاری کمپانی های بزرگی مثل گوگل و فیسبوک، آن روزها سپری شده و شرایط کاملا تغییر کرده است. امروزه شما می توانید با استفاده از جاوا اسکریپت طیف وسیعی از برنامه ها شامل برنامه های موبایل، برنامه های تحت وب، برنامه های بلادرنگ تحت شبکه مثل برنامه های چت و استریم ویدئو، ابزار های خط فرمان و حتی انواع بازی ها را توسعه دهید.
سوال سوم: کدهای جاوا اسکریپت کجا اجرا می شوند؟
ابتدا که جاوا اسکریپت به وجود آمد هدف اصلی آن بود که فقط در مرورگرها اجرا شود. به همین خاطر هر مرورگری یک موتور جاوا اسکریپت دارد که می تواند کدهای جاوا اسکریپت را اجرا کند. به عنوان مثال موتور جاوا اسکریپت چندتا از مرورگر های معروف عبارتند از:
- FireFox: SpiderMonkey
- Google Chrome: V8
- Microsoft Edge: Chakra
در سال 2009 میلادی یک مهندس بسیار باهوش به نام رایان دال (Ryan Dahl) با ++C یک برنامه نوشت و موتور جاوا اسکریپت V8 گوگل کروم را (که یک موتور متن باز یا کد منبع باز – Open Source – است) داخل اون قرار داد و امروزه ما آن برنامه بسیار پیشرفته را به نام Node یا Node.js می شناسیم.
با استفاده از Node می توانیم کدهای جاوا اسکریپت را خارج از مرورگر اجرا کنیم. این قابلیت بسیار پیشرفته و مهم بدان معناست که ما می تونیم علاوه بر کد های قسمت Frontend، کدهای قسمت Backend برنامه های موبایل یا تحت وبمون را هم به کمک Node با زبان جاوا اسکریپت توسعه بدیم.
نتیجه اینکه، کدهای جاوا اسکریپت می توانند هم در مرورگر و هم خارج از آن، در Node اجرا شوند یعنی هر دوی آن ها محیط اجرا (JS Runtime Environment) جاوا اسکریپت هستند.
سوال چهارم: تفاوت بین JavaScript و ECMAScript چیست؟
اکما اسکریپت فقط و فقط یک استاندارد است یعنی یک قرارداد حاوی مشخصات فنی است، اما جاوا اسکریپت یک زبان برنامه نویسی است که مطابق با آن استاندارد توسعه داده شده است. استاندارد اکما اسکریپت توسط یک انجمن بین المللی به نام ECMA تهیه می شود.
نخستین نسخه این استاندارد نسخه شماره 1 می باشد که در سال 1997 میلادی منتشر شد. از سال 2015 میلادی به بعد هر سال یک نسخه جدید برای این استاندارد منتشر می شود. به عنوان مثال نسخه منتشر شده در سال 2015 نسخه ES2015 یا ES6 نامیده می شود. آخرین نسخه در دست توسعه این استاندارد هم طبق قرارداد، ES.Next نامیده می شود.
حالا که با دنیای جاوا اسکریپت آشنا شدید و به یک تصویر کلی از اون دست پیدا کردید، می تونیم کد نویسی رو هم شروع کنیم. گفته شد که هر مرورگری یک موتور جاوا اسکریپت دارد پس ما می تونیم داخل خود مرورگر و بدون نیاز به هیچ ابزار دیگری کد جاوا اسکریپت بنویسیم و اجراش کنیم. البته توجه کنید که این فقط برای شروع و نشون دادن نمونه هستش و برای برنامه های واقعی اینطور کد نمی نویسیم.
مرورگر گوگل کروم را باز کنید. داخل مرورگر بر روی یک فضای خالی کلیک راست کرده و گزینه Inspect را انتخاب کنید یا از دکمه های میانبر Ctrl + Shift + I (در ویندوز) استفاده نمائید. پنجره Developer Tools برایتان باز می شود. در پنجره باز شده بر روی تب Console کلیک نمائید. اینجا کنسول جاوا اسکریپت است و شما می توانید هر کد معتبر جاوا اسکریپتی را داخل آن بنویسید و اجرا کنید.
برای شروع کد زیر را در آن بنویسید:
1console.log('Hello World!');
دکمه Enter را فشار دهید. عبارت !Hello World را در خروجی مشاهده خواهید کرد.
در این کنسول شما حتی می توانید عملیات ریاضی انجام دهید. مثلا در یک خط جدید بنویسید:
12 + 2
دکمه Enter را فشار دهید. عدد 4 را در خروجی مشاهده خواهید کرد.
به عنوان مثالی دیگر، کد زیر را در یک خط جدید بنویسید:
1alert('JavaScript is cool!');
دکمه Enter را فشار دهید. یک پنجره باز می شود و عبارت !JavaScript is cool را به شما نمایش می دهد.
در مقاله بعدی دوره آموزش جاوا اسکریپت برای مبتدی ها، به موضوع زیر خواهیم پرداخت :