پروانه کرییتیو کامنز به زبان ساده
کرییتیو کامنز یک نوع پروانه حق تکثیره که به فردی که اثری رو خلق می‌کنه اجازه میده تا با انتشار اثرش تحت این پروانه، از نظر حقوقی روی نحوه تکثیر، تغییر یا استفاده از اثرش کنترل داشته باشه.
فرض کنید شما یک قطعه موسیقی خلق کردید و رایگان در اختیار مردم قرار دادید، و تا زمانی که اسم خالق اثر ذکر بشه، مشکلی ندارید که از موسیقی شما در تولید آثار دیگه استفاده بشه. کرییتیو کامنز این امکان رو میده که به یک زمان مشترک، قابل فهم برای انسان و ماشین، و همچنین امکان پیگیری قانونی در صورت رعایت نکردن پروانه، این مطلب رو به مردم انتقال بدید.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره خود پروانه کرییتیو کامنز می‌تونید گوگل کنید یا به صفحه کرییتیو کامنز در ویکی‌پدیا مراجعه کنید. در این مطلب قصد دارم فقط با مثال بالا، نوع پروانه و آیکن‌هایی که برای اون‌ها در نظر گرفته شده رو معرفی کنم.
انواع پروانه در کرییتیو کامنز
برگردیم به مثال. فرض کنید من قطعه موسیقی تولید کردم و می‌خوام مردم در خصوص نحوه تکثیر اثر بنده یه سری چیزها رو رعایت کنن:
مالکیت عمومی: من از حقوقم در قبال این اثر چشم پوشی میکنم
مردم می‌تونن آزادانه از موسیقی من استفاده کنند، حتی بدون ذکر نام من. مثلا اون رو میکس کنن یا توی اثر خودشون (چه رایگان و چه تجاری) استفاده کنن.
این نوع پروانه با ۰ (صفر) یا C خط خورده نمایش داده میشه:
ذکر نام صاحب اثر: تا زمانی من رو به عنوان صاحب اثر معرفی می‌کنید، هرجور که مایل هستید از اثرم استفاده کنید
تا زمانی که اعلام میشه این اثر توسط من خلق شده، دیگران می‌تونن از این اثر هرجور که مایل هستند استفاده کنند. مثلا اگر از این موسیقی در یک ویدیو استفاده کردید، تو لیست اسامی تولید کنندگان از من به عنوان کسی که این موسیقی رو خلق کرده نام ببرید.
به این نوع پروانه Attribution گفته میشه و با BY نمایش داده میشه:
عدم تغییر در محتوای اثر
در صورت انتشار اثر من، هیچ تغییری توی اون نباید صورت بگیره. مثلا اگر من کتابی می‌نویسم، دیگران حق ندارن توی متن کتاب دخل و تصرف کنند.
به این نوع پروانه No Derivatives گفته میشه و با = (مساوی) نمایش داده میشه:
انتشار با پروانه یکسان
دیگران در صورت استفاده از اثرم و خلق اثر جدید، باید اثر تولید شده رو با همین پروانه منتشر کنن. مثلا اگر موسیقی من رو میکس می‌کنید، حق ندارید اون رو بفروشید و باید به صورت رایگان با همین پروانه در دسترس عموم قرارش بدید.
به این نوع پروانه Share Alike گفته میشه و با علامت فلش برگشتی به شکل C برعکس نمایش داده میشه:
فقط جهت استفاده در آثار غیر تجاری
دیگران حق استفاده از اثر بنده رو در آثار تجاری ندارند. مثلا موسیقیم رو نمیشه در ویدیویی که تنها از طریق پرداخت هزینه قابل مشاهده هست استفاده کنند.
به این نوع پروانه Non-Commercial گفته میشه و با علامت $ یا € یا ¥ که روش خط کشیده شده نمایش میدن:
ترکیب پروانه‌های بالا
معمولا پروانه‌های کرییتو کامنزی که در بالا معرفی شد به تنهایی استفاده نمیشن. تولید کنندگان اثر با توجه به نیازشون می‌تونن چند اجازه‌نامه رو با هم ترکیب کنند تا به پروانه کرییتو کامنز مورد نظر برسند.
مثلا اگر من بخوام موقع استفاده از اثرم، از من یاد بشه، توی کارهای تجاری ازش استفاده نشه و همچنین اثر جدیدی که خلق میشه با همین پروانه در دسترس دیگران قرار بگیره؛ نتیجه چنین چیزی میشه:
با استفاده از صفحه مرحله به مرحله‌ای که در سایت کرییتیو کامنز هست می‌تونید به راحتی مجوز مورد نظر رو ایجاد کنید.
ساختار لایه‌ای کرییتو کامنز
نکته خیلی جالب و مهم در کرییتو کامنز اینه که ساختار این پروانه طوری طراحی شده که هم توسط انسان و هم توسط ماشین قابل خوندن باشه، و همچنین در کشورهای توسعه یافته، در صورت نقض پروانه امکان پیگرد قانونی توسط یک وکیل به راحتی وجود داشته باشه.
خونده شدن پروانه توسط ماشین از این جهت مهمه که موتورهای جستجو امکان فهرست کردن منابعی که تحت پروانه کرییتو کامنز منتشر میشن رو خواهند داشت، و مردم می‌تونن بر اساس نوع پروانه نسب نمایش نتایج جستجو اقدام کنند.
برای مثال امکان جستجو آثار بر اساس پروانه در سایت کرییتیو کامنز وجود داره. همچنین بخش جستجوی پیشرفته تصاویر گوگل امکان تعیین نوع استفاده از اثر (انواع پروانه کرییتو کامنز به زبان ساده) رو به کاربر میده.
برای دریافت کد قابل درک برای ماشین به صفحه مرحله به مرحله‌ای که در سایت کرییتیو کامنز مراجعه کنید و بخش کمک به دیگران برای نسبت دادن به شما رو پر کنید و کد HTML دریافت شده رو در صفحه‌ای که اثر رو در اون منتشر می‌کنید قرار بدید.
خیلی از سایت‌هایی که منبع انتشار آثار هنرمندان خلاق هستند، مثل یوتوب، ویمئو، فلیکر، ویکی‌پدیا و … به صورت پیش‌فرض امکان تعیین نوع پروانه انتشار رو به کاربر میدن.
اگر مطلب بالا براتون جالب بود؛ لطفا دکمه قلب قرمز ❤️ پایین رو فشار بدید. با این کار خوندن این مطلب به افراد بیشتری پیشنهاد میشه.
همچنین می‌تونید بنده رو در ویرگول دنبال کنید تا از طریق بخش «نوشته‌های دوستان» راحت‌تر به نوشته‌های جدیدم دسترسی داشته باشید.
