آشنایی با سرویس های رایانش ابری
با گسترش اینترنت، نیاز به طراحی و پیاده سازی زیرساخت‌های فیزیکی کاهش پیدا کرده و می‌توان بسیاری از نیازها را در بستر اینترنت تأمین کرد.
سرویس‌های ابری، توانایی میزبانی بسیاری از خدمات و انجام محاسبات پیچیده را در بستر اینترنت فراهم کرده‌اند. در بسیاری از شرکت‌ها می‌توان مشاهده کرد که سرورها و پایگاه‌های داده همگی به وسیله سرویس‌های ابری تأمین شده‌اند. حتی خدمتی مانند سرویس تلفن را نیز می‌توان بر بستر اینترنت فراهم کرد تا نیازی به پیاده‌سازی فیزیکی مرکز تلفن نباشد.
هرگاه خدمات مختلف رایانشی خود را در بستر اینترنت ارائه دهیم، در واقع از رایانش ابری استفاده کرده‌ایم. با استفاده از رایانش ابری می‌توان خدماتی مانند دسترسی به سرورها، پایگاه‌های داده، نرم افزارها و ابزارهای تحلیلی را در بستر ابر (همان اینترنت) ارائه کرد.
استفاده از خدمات رایانش ابری مزایای زیادی به همراه دارد. با استفاده از رایانش ابری، می‌توان سریع‌تر به سرویس‌های مورد نظر دسترسی پیدا کرد و همچنین هزینه استفاده از آن‌ها نیز کاهش خواهد یافت.
در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع سرویس‌های رایانش ابری پرداخته و مزایا و معایب استفاده از آن‌ها را بیان کنیم. اگر با مفهوم ابر (Cloud) در اینترنت آشنا نیستید، به شما توصیه می‌کنیم برای آشنایی بیشتر مقاله موجود در سایت فرادرس را مطالعه نمایید.
سرویس رایانش ابری چیست و چگونه کار می کند؟
رایانش ابری یک زیرساخت مبتنی بر نرم افزار است که داده‌ها و اطلاعات را روی سرورهای توزیع شده ذخیره می‌کند.
می‌توان از طریق اینترنت به این اطلاعات دسترسی پیدا کرد. سرویس رایانش ابری شامل دو بخش است، فرانت اند (Front End) و بک اند (Back End).
بخش فرانت اند که کاربر با آن سروکار دارد، از طریق مرورگر یا یک نرم افزار قابل دسترسی است. بخش بک اند نیز که در واقع بخش اصلی سرویس رایانش ابری محسوب می‌شود وظیفه ذخیره امن اطلاعات و داده‌ها را بر عهده دارد. بک اند شامل کامپیوترها، پایگاه‌های داده و سرورهای مرکزی است.
سرور مرکزی، ارائه خدمات را با پیروی از قوانینی که به آن‌ها پروتکل می‌گویند تسهیل می‌کند.
انواع پیاده سازی سرویس های ابری
سرویس‌های ابری انقلابی را در زمینه زیرساخت‌های آی تی (IT) به وجود آورده‌اند. انواع و مدل‌های مختلفی از خدمات رایانش ابری در دنیا وجود دارد که در این قسمت به معرفی آن‌ها خواهیم پرداخت.
پرداختن به انواع پیاده سازی خدمات رایانش ابری اهمیت زیادی دارد، چرا که می‌توانید با شناخت بهتری نسبت به انتخاب سرویس مورد نظر خود بپردازید.
۱. سرویس ابری عمومی (Public Cloud)
در این نوع از پیاده سازی سرویس ابری، منابعی نظیر سرورها و حافظه ذخیره سازی توسط یک شرکت شخص ثالث که تأمین کننده خدمات ابری است عرضه می‌شود. این خدمات در بستر اینترنت فراهم می‌شوند. با استفاده از رایانش ابری عمومی مواردی نظیر نرم افزار، سخت افزار و سایر زیرساخت‌ها تحت مالکیت شرکت شخص ثالث قرار داشته و توسط آن‌ها مدیریت می‌شود.
در رایانش ابری عمومی، سخت افزار و حافظه ذخیره سازی را با سایر مشتریان آن شرکت شخص ثالث شریک خواهید شد. می‌توانید با استفاده از یک مرورگر اینترنت، به سرویس های رایانش ابری عمومی دسترسی داشته باشید. از این نوع از رایانش ابری معمولاً برای فراهم کردن سرویس‌های ایمیل، مدیریت آنلاین اسناد و تخصیص فضای ذخیره سازی استفاده می‌شود.
رایانش ابری
مزایای استفاده از سرویس‌های ابری عمومی عبارت است از:
- عدم نیاز به خرید نرم افزار یا سخت افزار و تنها پرداخت حق اشتراک بابت استفاده از سرویس مورد نظر
- عدم نیاز به پیاده سازی زیرساخت
- قابلیت ارتقای سرویس و افزایش مقیاس پذیری
- اطمینان بالا به خدمات ارائه شده و کم شدن احتمال از دسترس خارج شدن سیستم
معایب استفاده از سرویس‌های ابری مبتنی بر معماری عمومی نیز عبارت است از:
- امنیت کمتر در مقایسه با سایر سرویسها
- عملکرد این سرویسها به زیرساخت‌های شرکت تأمین کننده سرویس بستگی دارد
- مشتری کنترلی بر نحوه ذخیره سازی اطلاعات و سیاست‌های شرکت ارائه دهده خدمتات ابری ندارد
شرکت‌های بزرگی اقدام به ارائه سرویس‌های ابری عمومی کرده‌اند، از جمله:
- علی بابا کلود (Alibaba Cloud)
- وب سرویس‌های آمازون (Amazon Web Services یا AWS)
- گوگل کلود (Google Cloud)
- آی بی ام کلود (IBM Cloud)
- ماکروسافت آژور (Microsoft Azure)
۲. سرویس ابری خصوصی (Private Cloud)
در این نوع از سرویسها، منابع رایانشی به صورت اختصاصی توسط یک کسب‌وکار یا سازمان استفاده می‌شود. زیرساخت‌های لازم برای تأمین سرویس ابری خصوصی می‌تواند در محل سازمان قرار گرفته باشد یا توسط یک شرکت شخص ثالث مدیریت شود. حتی در صورت تأمین سرویس ابری خصوصی توسط یک شرکت شخص ثالث، منابع به صورت انحصاری به یک سازمان خاص اختصاص داده خواهد شد.
در این صورت، تأمین نیازهای مربوط به فناوری اطلاعات سازمان بسیار آسان‌تر انجام خواهد شد. از سرویس های ابری خصوصی معمولاً در آژانس‌ها و ادارات دولتی، مؤسسه‌های مالی و سایر سازمان‌های متوسط یا بزرگ استفاده می‌شود. استفاده از سرویس ابری خصوصی می‌تواند کنترل بهتری روی داده‌ها داشت و حریم خصوصی را نیز بهتر تأمین کرد.
سرویس ابری خصوصی برای شرکت‌هایی مناسب است که امنیت در آن‌ها حرف اول را زده و می‌خواهند سرویس ابری مخصوص خود را داشته باشند.
مزایای استفاده از سرویس ابری مبتنی بر معماری خصوصی عبارت است از:
- فراهم کردن امنیت بالا برای داده‌ها و حریم خصوصی برای کاربران
- داشتن سرعت و عملکرد بهتر
- تخصیص بهتر و مناسب‌تر منابع به کاربران
- داشتن کنترل کامل بر سرویس ابری و داده‌های ردوبدل شده
استفاده از سرویس ابری خصوصی می‌تواند با معایبی نیز همراه باشد، از جمله:
- به استخدام افراد ماهر و متخصص برای راه اندازی سرویس‌های ابری نیاز است
- امکان دسترسی به سرویس ابری تنها در سازمان امکان‌پذیر است، بنابراین با دسترسی محدود مواجه هستیم
بنابراین راه اندازی سرویس ابری خصوصی برای سازمان‌هایی که زیرساخت یا افراد کافی برای پیاده سازی سرویس ابری را ندارند، مناسب نیست.
۳. سرویس ابری هیبرید (Hybrid Cloud)
نوعی از رایانش ابری که رایانش ابری خصوصی را با نوع عمومی آن ترکیب می‌کند. رایانش ابری هیبرید اجازه انتقال داده و اپلیکیشن‌ها بین دو محیط را می‌دهد.
بسیاری از سازمان‌ها از رایانش ابری هیبرید برای تأمین نیازهای خود در زمینه حق مالکیت داده استفاده می‌کنند. با گسترش اینترنت اشیا، استفاده از رایانش ابری هیبرید نیز رو به گسترش است. این نوع از رایانش ابری می‌تواند جریان کاری را به دستگاه‌ها منتقل کرده و بدین وسیله از میزان ارتباط دستگاه‌ها با سرویس ابری کاسته شود. حتی دستگاه‌های مختلف می‌توانند در صورت عدم اتصال به اینترنت نیز در حالت آفلاین به خوبی بسیاری از وظایف خود را انجام دهند.
در سرویس ابری هیبرید، اطلاعات و جریان کاری حساس روی مراکز داده خود سازمان و اطلاعات کمتر حساس نیز روی مراکز داده تأمین شده توسط یک شرکت شخص ثالث ذخیره می‌شود. بنابراین با استفاده از سرویس ابری هیبرید می‌توان از بهترین مزایای هر دو نوع سرویس های عمومی و خصوصی استفاده کرد.
سرویس‌های ابری هیبرید از امنیت خوبی برخوردار هستند، چرا که سرویس‌های عمومی توسط تمامی کاربران و سرویس‌های خصوصی توسط کاربران خاص استفاده می‌شوند.
مثال‌هایی از سرویس ابری هیبرید:
- سرویس Google Application Suite شامل جیمیل، اپلیکیشن‌های گوگل و گوگل درایو
- سرویس Office 365 شامل سرویس‌های تحت وب مایکروسافت آفیس و سرویس وان درایو
مزایای سرویس‌های ابری هیبرید عبارت است از:
- عرضه سریع‌تر محصولات و سرویس‌های جدید
- اختصاص داده منابع و برقراری امنیت به خوبی در این سرویسها در نظر گرفته شده است
- نسبت به سرویس‌های عمومی از امنیت بیشتری برخوردار است
معایب سرویس‌های ابری هیبرید نیز عبارت است از:
- امنیت کمتر نسبت به سرویس‌های خصوصی
- مدیریت یک سرویس هیبرید پیچیده است، چرا که باید با بیش از یک مدل از سرویس‌های ابری سروکار داشت
- اطمینان به در دسترس بودن سرویسها در بخش عمومی، بستگی به کیفیت شرکت ارائه دهنده خدمات دارد
سرویس ابری هیبرید
۴. سرویس ابری اجتماعی (Community Cloud)
این نحوه پیاده سازی سرویس‌های ابری، این اجازه را به چند سازمان می‌دهد تا به سرویس‌هایی مشخص دسترسی داشته باشند و اطلاعات را در جامعه خود به اشتراک بگذارند.
این سرویسها توسط یک یا چند سازمان موجود در جامعه پیاده سازی و مدیریت می‌شوند. همچنین یک شرکت شخص ثالث یا ترکیبی از این دو مورد نیز می‌توانند به مدیریت سرویس‌های ابری اجتماعی بپردازند.
سرویس ابری سلامت را در یک کشور می‌توان نمونه‌ای از سرویس ابری اجتماعی در نظر گرفت که سازمان‌های مختلفی به آن دسترسی دارند.
مزایای سرویس‌های ابری اجتماعی عبارت است از:
- داشتن صرفه اقتصادی، چرا که سرویسها توسط چندین و چند سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرند
- امکان همکاری بین سازمان‌های مختلف از طریق به اشتراک گذاری امن اطلاعات
- داشتن امنیت بیشتر نسبت به سرویس‌های عمومی
- به اشتراک گذاری منابع و زیرساخت‌های ابری با سایر سازمان‌ها
معایب سرویس‌های ابری اجتماعی نیز عبارت است از:
به اندازه سرویس‌های خصوصی امن نیستند
در صورت عدم همکاری بین سازمان‌ها، کاربردی ندارند
پهنای باند و میزان حافظه ذخیره سازی یکسانی به تمامی کاربران اختصاص داده می‌شود
مزایای سرویس های رایانش ابری
اگر بخواهیم به برترین مزایای سرویس‌های رایانش ابری اشاره کنیم، می‌توانیم موارد زیر را در نظر بگیریم.
- هزینه کمتر:
با استفاده از رایانش ابری، نیازی به پرداخت هزینه‌های کلان برای خرید نرم افزار و سخت افزار نیستید. تأمین زیرساخت فیزیکی نیاز به پرداخت هزینه برای خرید کامپیوترهای قدرتمند و تأمین برق آن‌ها است. همچنین باید راهکاری برای خنک سازی سرورها و دستگاه‌های خود نیز در نظر بگیرید. پیکربندی و نگهداری از تجهیزات نیز نیازمند استخدام نیرو و صرف هزینه است. اما با خرید سرویس‌های رایانش ابری، در واقع تنها هزینه‌ای برای استفاده از آن سرویسها (حق اشتراک) می‌پردازید.
- ارتقای آسان‌تر:
هنگام استفاده از سرویس‌های رایانش ابری به سرعت می‌توانید سرویس مورد نظر را بنا بر نیاز خود ارتقا دهید. در واقع می‌توانید این کار را تنها با فشردن چند کلیک و در زمانی کوتاه انجام دهید. سرویس‌های رایانش ابری انعطاف پذیری بالایی دارند که می‌تواند فشارهای زیادی را (مثلاً با افزایش تعداد کاربر) تحمل کند. اما اگر بخواهید همین تغییرات را روی زیرساخت‌های فیزیکی خود اعمال کنید نیاز به تلاش و صرف هزینه بیشتری دارید.
- مقیاس پذیری بالاتر:
با استفاده از سرویس‌های ابری می‌توان منابع را به صورت هوشمند به مشتریان اختصاص داد. منظور از منابع در این جا مواردی مانند قدرت پردازشی، مقدار حافظه، پهنای باند و غیره است. زمانی که یک سیستم به منابع بیشتری نیاز داشته باشد، می‌توان به صورت هوشمند به آن منابع بیشتری را اختصاص داد.
- بهره وری بیشتر:
ایجاد زیرساخت فیزیکی نیاز به خرید تجهیزات، نصب صحیح آن‌ها در مکان مناسب و به طور خلاصه نیاز به تلاش زیادی دارد. انجام این کارها و تأمین زیرساخت‌های لازم می‌تواند زمان زیادی را از شما بگیرد. اما با استفاده از رایانش ابری می‌توان به سرعت زیرساخت‌های لازم را به صورت مجازی تآمین کرده و زمان خود را به اهداف تجاری بسیار مهم‌تر خود اختصاص دهید. در این صورت بهره وری شما افزایش پیدا خواهد کرد.
- عملکرد بالاتر:
یک مزیت سرویس های رایانش ابری این است که این سرویسها روی یک شبکه بزرگ توزیع شده در مراکز داده سرتاسر جهان کار می‌کنند. این مراکز داده معمولاً به آخرین نسل از سخت افزارهای مدرن و سریع مجهز هستند و بروزرسانی در آن‌ها به صورت مرتب انجام می‌شود. نگهداری مناسب از این مراکز داده باعث افزایش سرعت خدمت رسانی و مقیاس پذیری بالاتر خواهد شد.
- قابلیت اطمینان بیشتر:
معمولاً شرکت‌های ارائه دهنده خدمات رایانش ابری به خوبی از اطلاعات مهم بکاپ می‌گیرند. بنابراین در صورت وقوع یک فاجعه یا حمله سایبری، بازگردانی اطلاعات حساس و کاهش خسارت وارده بسیار آسان‌تر است. معمولاً اطلاعات مهم مشتریان در چند مرکز داده ذخیره می‌شود تا احتمال از دست رفتن اطلاعات به حداقل برسد.
- امنیت بالاتر:
تآمین کنندگان خدمات رایانش ابری مجموعه‌ای از قوانین، تکنولوژی‌ها و روش‌های کنترلی را برای افزایش امنیت داده‌های شما و مشتریان شما ارائه می‌دهند.
معایب سرویس های رایانش ابری
خدمات رایانش ابری ممکن است برای بعضی از افراد دارای معایبی نیز باشد. مهم‌ترین معایبی که برای سرویس های رایانش ابری در نظر گرفته می‌شود عبار‌ت‌اند از:
- وابستگی به اتصال دائمی اینترنت:
برای این که بتوان بیشترین بهره را از یک سرویس ابری برد، باید یک اتصال پایدار به اینترنت برقرار باشد. برای دسترسی به فایل‌هایی که در یک سرور ابری میزبانی می‌شود، اتصال به اینترنت لازم است.
- مشکلات فنی احتمالی:
از آنجایی که بسیاری از خدمات ابری دریافتی شما توسط شرکت‌های شخص ثالث تأمین می‌شود، ممکن است با در حین استفاده از خدمات آن شرکت با مشکلات فنی روبرو شوید. در این صورت چاره‌ای جز برقراری تماس با پشتیبانی آن شرکت و صبر کردن برای رفع مشکل ندارید. بهتر است از شرکت‌هایی خدمات ابری خود را دریافت کنید که دارای پشتیبانی ۲۴ ساعته هستند.
انواع مختلف سرویس رایانش ابری
بیشتر سرویس‌های رایانش ابری در چهار دسته طبقه بندی می‌شوند.
زیرساخت به عنوان سرویس (Infrastructure as a service):
پایه‌ای ترین سرویس رایانش ابری محسوب می‌شود که به وسیله آن می‌توانید زیرساخت‌های آی تی مانند سرور، ماشین‌های مجازی، فضای ذخیره سازی، شبکه و سیستم عامل را اجاره کنید. به محض پرداخت حق اشتراک به شرکت تأمین کننده خدمات ابری می‌توانید از سرویس مورد نظر استفاده کنید.
پلتفرم به عنوان سرویس (Platform as a service):
به سرویس‌هایی گفته می‌شود که محیطی برای توسعه، تست و مدیریت نرم افزار فراهم می‌کنند. در این محیط‌ها توسعه دهنده می‌تواند به راحتی به توسعه اپلیکیشن وب یا موبایل بپردازد، بدون این که نگران تأمین زیرساخت‌های لازم برای توسعه نظیر سرور و فضای ذخیره سازی باشد.
نرم افزار به عنوان سرویس (Software as a service):
از این متود برای میزبانی و مدیریت اپلیکیشن در بستر اینترنت استفاده می‌شود. کاربران می‌توانند از طریق مرورگر نصب شده روی کامپیوتر، گوشی یا لپتاپ خود و از طریق اینترنت به اپلیکیشن مورد نظر دسترسی داشته باشند.
رایانش بدون سرور (Serverless computing):
این نوع از سرویسها روی ساخت اپلیکیشن به صورت کارآمد و بدون نیاز به صرف زمان روی مدیریت سرورها و زیرساخت‌های لازم متمرکز شده‌اند. تأمین کننده سرویس ابری، پیکربندی و مدیریت سرور را برای شما انجام می‌دهد. رایانش بدون سرور می‌تواند منابع را تنها در صورتی که یک عملیات خاص در حال اجرا باشد استفاده کند.
سخن پایانی درباره سرویس های رایانش ابری
در این مقاله به انواع معماری سرویس‌های ابری و همچنین انواع سرویس‌های رایانش ابری پرداخته شد. حال می‌توانید راحت‌تر به انتخاب خدمات ابری مورد نظر خود بپردازید.
همچنین می‌توانید برای مشاهده آموزش‌های مختلف در زمینه سرویس‌های ابری و رایانش ابری به سایت فرادرس مشاهده کنید. این سایت بزرگترین مرجع آموزش آنلاین در ایران است که می‌توانید ویدیوهای آموزشی فوق‌العاده‌ای را در آن تهیه و مشاهده کنید.